TEDAVİ ÖNCESİ DEĞERLENDİRME VE TESTLER

YUMURTALIK KAPASİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

TÜP Bebek tedavisi öncesi yumurtalık kapasitesinin doğru bir şekilde tespiti önemlidir. Yumurtalık rezerv testleri toplanabilecek yumurta sayısının önemli birer göstergesidir. Bu sayede, tedavinin doğru zamanda başlatılması, uygun yumurta büyütme protokolünün seçimi, uygun dozun belirlenmesi mümkün olur. Fakat bu testlerin kötü çıkması gebelik şansının olmadığı veya çok az olduğu anlamına gelmemektedir. Gebelik şansını olumsuz anlamda etkileyen en büyük faktör kadın yaşıdır. Kadın yaşı artıkça Tüp Bebek ile gebelik şansı azalır ve elde edilen gebeliklerin düşük ile sonuçlanma riski artar.

AMH

Yumurtalık kapasitesini gösteren en etkili testlerden biridir. Adet döngüsünün herhangi bir safhasında bakılabilir. Yumurtalıklardaki yumurta keselerinden salgılandığı için yumurtalıklardaki yumurta sayısı ile direkt ilişkilidir. Tedavi öncesinde AMH seviyesi Tüp Bebek tedavisi ile kaç yumurta elde edilebileceği hakkında bilgi verir. Bu şekilde en fazla sayıda yumurta elde edilebilecek uygun ay saptanabilir, maksimum sayıda yumurta edebilmek için gereken hormon dozları doğru bir şekilde hesaplanabilir.

• AMH     < 0.1   İSE HEDEF 1-2 YUMURTA
• AMH       0.1-0.3    ARASINDA İSE HEDEF 2- 5 YUMURTA
• AMH       0.4-0.6   ARASINDA İSE HEDEF 4- 8 YUMURTA
• AMH       0.7- 1.0 ARASINDA İSE HEDEF 8-10 YUMURTA
• AMH       1.0 3.0 ARASINDA İSE HEDEF 10-15 YUMURTA
• AMH      > 3.0 İSE ARTIK HEDEF TOPLANAN YUMURTA SAYISINI 18-20 NİN ALTINDA TUTMAK OLMALIDIR.

Şunu hiçbir zaman unutmayın ki 0.01 in altındaki AMH değerleriyle bile gebelik şansınız olabilir.

Yeter ki geç kalmayın.

Eğer AMH seviyeniz 1.0 ‘ ın altında ve henüz evlenip bir çocuk sahibi olmayı düşünmüyorsanız yumurta dondurma (oocyte freeze) seçeneği için bu konuda uzman bir doktordan görüş almalısınız. Çünkü bu seçeneğin ileri yaşlara ertelenmesi doğurganlık şansını önemli ölçüde azaltabilir.

ANTRAL FOLLİKÜL SAYISI (AFC)

Kadın üreme hücresi olan yumurta (oocyte) yaklaşık 100 micron yani mm nin 10 da biri büyüklüğündedir. Bu nedenle Ultrasonografi ile yumurtalıklarda görülemez. Ancak her bir yumurta follikül adı verilen ve büyüklüğü 3-8 mm arasında değişen yumurtalıklardaki içi sıvı dolu keseciklerde bulunur. Adet döngüsünün başlangıcında yumurtalıklardaki bu keseciklerin Ultrasonografi ile sayımı bize yumurtalık kapasitesi hakkında bilgi verir. Normal yumurtalık kapasitesine sahip bir kadında her iki yumurtalıktaki toplam sayı 10-14 arasında olmalıdır. Bunun altındaki sayı düşük yumurtalık kapasitesini, 20-24 üzerindeki değerler de overlerin polikistik yapıda olduğunu gösterebilir. Tüp Bebek tedavisinde hormonlarla bu yumurta keselerinin büyütülmesi amaçlanır ve bu şekilde kese içindeki yumurtalarda bu süreç içinde olgunlaşmaya başlar. Bu sayı aydan aya bir miktar değişiklik gösterebilir. Bu nedenle AMH seviyesine göre AFC nin en optimum olduğu ayda Tüp Bebek tedavisine başlanarak maksimum düzeyde yumurta büyütülmesi sağlanmalıdır.

FSH – ESTRADİOL

Adet ( Regl) döngüsünün 2-5. Günleri arasındaki FSH (Follikül uyarıcı hormon) ve Estradiol seviyeleri de yumurtalık kapasitesi hakkında bilgi verir. 10’ un üzerindeki FSH değerleri düşük yumurtalık kapasitesinin bir bulgusudur. Ancak bu dönemde Estradiol seviyesi belirleyici bir rol oynar. Adet dönemindeki yüksek estradiol seviyeleri düşük yumurtalık rezervi olan kadınlarda FSH yı baskılayarak yumurtalık rezervinin yanlış yorumlanmasına sebep olabilir. Bu nedenle FSH muhakkak estradiol seviyesi ile birlikte değerlendirilmelidir. 60-80 pg/ml nin üzerindeki estradiol seviyeleri düşük yumurtalık kapasitesinin veya mevcut bir yumurtalık kistinin bir işareti olabilir.

 SPERM DEĞERLENDİRMESİ

Erkek üreme hücresi olan sperm de spermiogram adı verilen test ile değerlendirilmelidir. 3- 7 gün arası cinsel perhiz sonrası sperm hücreleri konsantrasyon, hareket ve morfolojik (şekil) olarak değerlendirilir. Bu şekilde Tüp Bebek tedavisinde kullanılacak olan dölleme teknikleri (ICSI, IMSI, ROSİ) arasından uygun teknik seçilebilir. Menide hiç sperm olmaması durumu olan AZOSPERMİ mevcut ise bunun olası sebepleri araştırılmalı ve gerekli testler planlanmalıdır. Bu şekilde sperm çıkışı sağlanabilir veya olası bir cerrahi sperm toplama yöntemi (TESE, TESA, PESA) planlanabilir. Spermin morfolojik açıdan değerlendirilmesi de önemlidir. Globozoospermi veya pin-point sperm (Toplu iğne başı sperm) gibi şekil bozukluklarında başarı şansını artırmak adına gerekli tedbirlerin alınması sağlanabilir.

RAHİM (UTERUS) DEĞERLENDİRMESİ

USG: Tedavi öncesinde rahmin Ultrasonografi (USG) ile değerlendirilmesi tedavinin planlanması açısından büyük bir önem taşır. Myom, adenomyozis, polip ve bazı rahim şekil bozuklukları bu şekilde kolayca tespit edilebilir. Bu patolojilerin yerleşim yeri ve büyüklüğüne göre embryo transferi öncesinde tespit ve tedavisi gebelik şansını önemli ölçüde artırabilir.

HSG: Özellikle başarısız tüp bebek tedavisi öyküsü olan kadınlarda rahmin ve tüplerin HSG ile değerlendirilmesi önemlidir. Bu şekilde başarısızlığa sebep olabilecek Hidrosalpings (Tüplerde sıvı birikimine başlı genişleme) ve bazı rahim şekil bozuklukları (T-shape uterus, uterus bikornus, uterus didelfis, uterin septum) rahatlıkla tespit edilebilir.

Histeroskopi: Milimetrik bir kamera ile rahim ağzı kanalından rahim içine girilerek direkt görüntülenmesi yöntemidir. Bu şekilde tüp bebek başarısını azaltabilen polip, myom, yapışıklık ve rahim perdesi gibi patolojiler vücutta kesi yapmadan tespit edilip cerrahi olarak düzeltilebilir.